طي 2سال اخير، شهرداري تهران براي مناسب‌سازي معابر جهت تردد راحت‌تر معلولان، سالمندان و افراد كم‌توان برنامه‌ريزي كرده و وارد عمل شده است. اگرچه به‌خاطر فراهم نشدن زيرساخت‌ها در گذشته تا رسيدن به سرمنزل مقصود فاصله بسياري وجود دارد، چنان كه مجتبي شاكري، عضو روشندل شوراي شهر تهران معتقد است، براي تحقق شهر دسترس‌پذير بين 10تا 15سال زمان نياز است. به‌هر ترتيب طبق آنچه در برنامه 5ساله شهر تهران آمده، شهرداري موظف است در اجراي پروژه‌ها موضوع تردد و نيازمندي‌هاي معلولان و افراد كم‌توان را درنظر بگيرد. از سوي ديگر كميته‌اي علمي تحت عنوان «شهر دوستدار سالمند» تشكيل شده است.
اين كميته با مشاركت اداره كل سلامت، مركز مطالعات و برنامه‌ريزي شهرداري تهران و متخصصان اين حوزه فعاليت مي‌كند. طرح‌هاي اوليه آن نيز به دفتر سازمان بهداشت جهاني در كوبه ژاپن ارسال شد و جالب اينجاست كه پس از بررسي طرح‌هاي ارسالي از سراسر دنيا، درنهايت 13شهر ازجمله تهران به‌عنوان نمونه‌هاي واجد صلاحيت براي ارزشيابي و بومي‌سازي شاخص‌هاي دوستدار سالمند انتخاب شدند.
حالا خبر مي‌رسد كه كميته ارزيابي و دفتر سازمان بهداشت جهاني در ژاپن، تهران را به‌عنوان تنها شهر خاورميانه معرفي كرد كه توانسته ۱۶شاخص اين سازمان را در زمينه فراهم آوردن رفاه براي سالمندان به‌دست آورد. يكي از اعضاي كميته شهر دوستدار سالمند در اين رابطه گفت: «پس از تشكيل كميته و ارسال طرح‌ها، شهرك قدس با ۲۲.۵ درصد سالمند و ايوانك با ۲۰ درصد جمعيت سالمند در منطقه 2براي اجراي طرح‌هاي مدنظر به‌صورت پايلوت انتخاب شدند.»
به گفته هادي حسين‌زاده اجراي طرح‌ها همچنان ادامه دارد و در آينده الگوي اجرايي ساير مناطق خواهد شد. كميته طراحي شهر دوستدار سالمند، همكاري مؤسسات بين‌المللي ازجمله دانشگاه جنوا ايتاليا را نيز در كنارش دارد. پروفسور وانيكلا، رئيس دانشگاه معماري جنوا كه مسئوليت چينش تيم‌هاي علمي سميناري در اين خصوص را برعهده گرفته، نظر حسين‌زاده را تأييد كرد. وي گفت: «هدف ما فقط اين نيست كه ظرفيت‌ها و تكنولوژي‌هاي اروپايي را به ايران بياوريم بلكه مي‌خواهيم طبق ظرفيت‌هاي تهران و تجربه استادان ايراني و ايتاليايي، به ايده‌پردازي مناسبي براي برون‌رفت از مشكلات سالمندان برسيم.»
- پيوست موضوعات معلولان و سالمندان به پروژه‌ها
صابري، عضو شوراي شهر تهران هم پديده سالمندي و سالخوردگي را عارضه‌اي شبه معلوليت مي‌داند. وي گفت: «با همين رويكرد مقرر شده كه دسترس‌پذيري شهر براي رفاه سالمندان و معلولان، پيوست تمامي پروژه‌ها قرار گيرد و اين موضوع بايد در رديف بودجه ستاد مناسب‌سازي راه‌ها و معابر شهري شهرداري تهران قرار گيرد.» وي اهميت اعتبار و بودجه‌هاي لازم در اين زمينه را مهم خواند و گفت كه تلاش مي‌شود، سال آينده بودجه‌اي جداگانه و ويژه براي امور توان‌يابان و شهر دسترس‌پذير پيش‌بيني و در شوراي شهر تصويب كنند.
- گوشه‌اي از آنچه سالمندان و معلولان مي‌خواهند؟
روز 22آذر همايش جامعه معلولان با عنوان «جشن بزرگ از خواستن تا توانستن» در برج ميلاد پايتخت برگزار شد. در آن همايش تعدادي از معلولان، ناشنوايان، كم‌بينايان و نابينايان حضور داشتند كه درخواست‌هاي خود را در بخشي از برنامه به شهردار تهران ارائه دادند. گوش دادن به حرفهاي اين افراد، نماي تازه از نيازهاي آنها و اقداماتي كه تاكنون برايشان انجام شده را پيش‌روي‌مان گذاشت. مهران كربلايي، كه از يك‌انجمن ضايعات نخاعي در اين همايش حضور پيدا كرده بود، گفت:
«10سال پيش بر اثر تصادفي، ضايعه نخاعي شدم. ساختمان‌‌سازها هنگام اجراي كار، اصلا موضوع سدمعبر و مسدود شدن راه را درنظر نمي‌گيرند .» وي سپس درباره كمك‌هاي انجام شده از سوي شهرداري تهران صحبت كرد؛ «شهرداري به انجمن ضايعه نخاعي مراجعه كرده و فهرست كساني را كه وسع مالي‌شان نمي‌رسيد دريافت كرد.
به همين‌دليل به تازگي به خانه‌مان آمدند و بالابر زدند، تمام كفپوش‌ها را عوض كردند، توالت‌فرنگي نصب كردند و سرانجام تغييراتي در آشپزخانه براي ورود راحت من انجام دادند.» خانمي مسن با معلوليت جسمي- حركتي كه به همراه شوهر معلولش به اين همايش آمده بود، گفت: «اغلب وقتي به بانك مراجعه مي‌كنيم، هيچ‌كدام از كارمندان اصلا توجهي نمي‌كنند كه ما به تنهايي قادر به انجام كارها نيستيم.»
وي از اينكه حمايتي از تنها فرزندش براي شغل‌يابي صورت نگرفته افزود: «دخترم حتي به‌خاطر مشكلات ما نتوانست دانشگاه برود. بهزيستي ماهانه به ما نفري 48هزار تومان حقوق مي‌دهد و تمام.» يكي ديگر از خانم‌هاي معلول حاضر در همايش نيز اعلام كرد كه دانشجوي دكتري ترم اول در رشته حقوق است اما به سختي دارد هزينه‌هاي تحصيلي‌اش را تأمين مي‌كند.
به گفته وي طبق قانون، معلولان از پرداخت درصدي از شهريه معاف هستند اما او اكنون ترمي 5ميليون پرداخت مي‌كند. وي اعلام كرد كه اكنون توانايي كار در بسياري از مؤسسات فني- حرفهاي را دارد اما به‌خاطر مشكلات تردد و ورود به ساختمان، قيد آنها را زده است. سالمندي حاضر در مراسم هم با اشاره به معلوليت فرزندش گفت:«من در اين سن خودم هزاران مشكل دارم و عدم‌رسيدگي سازمان‌هاي مسئول به بيماري ديابت فرزندم باعث معلوليت او شده است.»
نظر شما